Publiekelijk tijdverdrijf

Omdat allerlei mensen heerlijk getriggerd waren door mijn prognose voor de gemeenteraadsverkiezingen ga ik er maar eens een blogje aan wijden. Daarvoor blik ik eerst terug naar mijn omrekening van 4 jaar geleden, en dan kijk ik naar mijn huidige prognose.

Maart 2014

Wat had ik vlak voor de verkiezingen geprogpeild?

Peiling 16 maart

De streepjes geven de onzekerheid aan. De opvallende fouten: VVD kwam een zetel lager uit, CU een zetel hoger. Dat was de lijstverbinding (die ik overigens wel mee had gerekend) – de VVD had meer stemmen dan de CU maar kwam toch lager uit in zetels. De CU deed het wel veel beter dan verwacht. De PvdA had ik ook een zetel onderschat, de SP juist overschat. Landelijk was toen ook te zien dat de SP slecht presteerde tov de peilingen – en zeker in Gouda deed de PvdA het iets beter dan verwacht. Ook hier maar 1 zetel en een die close was. D66 zette een ongekend goed resultaat neer die buiten de marges van eerdere verkiezingen viel, laatst in de media nog het “Daphne-effect” genoemd. GL had ik te hoog zitten, maar dat was aan de onzekerheidsbalk ook al te zien. Ook Trots en PvdD had ik een zetel verkeerd, maar dat hing uiteindelijk ook op 50 stemmen verschil. Ook hier zat ik dus aardig in de buurt. Mijn prognose zegt dus niet alles maar zit er ook nooit echt ver naast.

Januari 2018

De trend is duidelijk wie er winnen en verliezen. VVD, GL, SP, GBG en PvdD winnen. Die laatste misschien wel of niet genoeg voor een zetelwinst. PvdA, CDA, D66, CU en SGP verliezen. Met name de christelijke partijen hebben optimaal geprofiteerd van de lijstverbinding. De CU moet dus een bescheiden winst boeken tov 2014 om gelijk te blijven in zetels Рeen lastige opgave. Ook SGP en CDA balanceren op de rand en hangen van een restzetel af. Dat is haast niet te voorspellen РCDA of SGP zou net zo makkelijk een zetel meer kunnen hebben, maar de kans is zeker aanwezig dat minimaal ̩̩n van de twee er een kwijt raakt.

Hoe komt de prognose tot stand

Ik heb de verkiezingsuitslagen vanaf 2006 bijgehouden en geanalyseerd. Hoe groot is het verschil tussen landelijke en Goudse resultaten? Dat blijkt redelijk constant. Zo scoort de VVD 15 a 20% slechter dan landelijk in Gouda. Ten opzichte van de Peilingwijzer van maart 2014 zelfs bijna 40% slechter. De trend is bovendien dalend: de VVD scoort sinds 2006 7 procentpunt slechter tov landelijk. Door die verandering wordt de onzekerheid wel groter. De PvdA is stabieler: 14 a 21% beter dan landelijk, ook tov de Peilingwijzer. Voor wie een Mohandis-effect verwacht trouwens: in 2006 en 2010 scoorde de PvdA 17% resp 14% hoger dan landelijk, in 2014 20%.

Voor 4 jaar geleden waren de verschillen als volgt:

De landelijke uitslag wordt altijd wat vertekend door partijen die niet overal meedoen etc. De peilingwijzer wordt vertekend doordat peilingen ook niet alles zeggen, zeker niet over lokaal. Maar dat houdt het ook spannend 🙂 De mate waarin het verschil landelijk – Gouda schommelt bepaalt mede de onzekerheid.

Stap 2 is om de huidige peilingen te bekijken. De peilingwijzer geeft een mooi gemiddelde maar wordt niet elke week bijgewerkt. Ik neem dus ook mijn eigen gemiddelde van de peilingen. Die is gewogen naar betrouwbaarheid en ouderdom – iedere dag die verstrijkt verandert de weging van een peiling iets, zodat de nieuwste peilingen het zwaarst meetellen. Maurice de Hondt is actueel maar vertrouw ik minder – en doordat die alleen zetels geeft zit daar al een paar tiende procent onzekerheid in. De mate waarin de peilingen onderling verschillen gebruik ik om de onzekerheid te bepalen. Hoe meer verschil, hoe groter de onzekerheid.

Op basis van de bovenstaande verschillen en een inschatting van de lokale invloed (PWA, crisis, zichtbaarheid, fingerspitzengefuhl) bepaal ik de definitieve afwijking. Soms ietsje beter, soms ietsje slechter. Als ik voor de CU de +100% aanhoudt zakken ze naar 2 zetels, en dat lijkt me wel erg veel, dus CU schat ik positiever in dan wat de data zeggen. GL heb ik op precies +17%, net als vorige keer.

Met al die cijfers blijft er een deel over, op moment van schrijven ongeveer 22%. Dat komt aardig overeen met de historische lokale kiezers – Gouda is wel een landelijk georiënteerde forenzenstad. De verdeling is lastig, omdat vorige verkiezingen Trots nog meedeed en GBG en GoPo één lijst hadden. Ik verwacht dat 50+ ongeveer een kwart van de lokale stemmen krijgt (vergelijkbaar met de 24-27% van voorgaande verkiezingen), GoPo de helft en GBG ook een kwart (was 14% in 2010).

De blog van maandag maakte iets los – in ieder geval waren sommige fractievoorzitters er in de tweede termijn van de begroting op gebrand dat hun interrupties meegenomen zouden worden in de statistieken. Zoals gebruikelijk zit het meeste vuurwerk in de 1e termijn en dus wat minder interrupties dit keer. Niet zo vreemd ook als de begroting met 29-6 wordt aangenomen, blijkbaar is men redelijk raadsbreed tevreden met de begroting. In een coalitie waar zowel linkse als rechtse partijen zitten en iedereen wel punten heeft binnengehaald is dat ook niet zo vreemd. Daarmee kunnen we vol financiëel vertrouwen het volgende jaar in gaan – als we niet lopende het jaar weer door het rijk worden genaaid natuurlijk.

In de 2e termijn gingen de interrupties als volgt:

Ook hier is er weer gekleurd op oorsprong – zo zien we drie interrupties die de VVD ontving in de kleuren van GL, CU en CDA.

In totaal, inclusief eerste termijn, levert dat dit op:

Concluderend: het meest betrokken bij het debat (combinatie van interrupties uitlokken en plegen) waren GoPo, D66, CU en CDA. In de middenmoot GL en VVD, en in de staart SP, PvdD, 50+. SGP, GBG en PvdA deden nauwelijks mee. Dat zegt natuurlijk nog niks over de inhoud, maar wie de webcast volgde weet een stuk minder goed waar deze partijen voor staan, en in de Raad wisten ze weinig reacties los te maken.

Na de begroting kwamen nog de moties. Een interessant fenomeen: partijen stemmen wel of niet in met de begroting en komen daarna nog met een los puntje. Regelarm zonetje hier, zorgevaluatietje daar, etc. Ondanks dat de stukken voor de begroting dan al een maand in het bezit van de raadsleden zijn kwamen vrijwel alle moties en amendementen vanaf maandagmiddag t/m woensdagmiddag (en 1 staande de vergadering) binnen. En wat zie je dan gebeuren?

Het is een beetje lastig tellen omdat niet alle raadsleden altijd alle concepten krijgen – indieners zoeken natuurlijk eerst nauw verwante partijen op. Het totaal aantal aangekondigde moties en amendementen is gebaseerd op een snelle scan van mijn mailbox en de betogen van de fractievoorzitters. Vervolgens heb ik geteld welke moties en amendementen daadwerkelijk in iBabs bij de stukken kwamen – deze waren formeel ingediend om te behandelen in de Raad. Na toezeggingen verdwenen een aantal moties alsnog van de agenda. De 9 moties en amendementen waarover is gestemd faalden stuk voor stuk (de nieuwe dualistische verhoudingen zijn ongeveer 23-12 in wisselende samenstellingen). Slechts 2 moties (Right to Challenge en openbaarheid stukken) wisten de eindstreep te halen. In beide gevallen gaf het College aan dat ze de opdracht van de Raad toch al deden of wilden doen.

Het duurde wel tot even na middernacht hierdoor. De vraag is dan: hoe effectief is de Raad eigenlijk bezig?

Het was weer begrotingstijd. Ook al moet ik nu als fractievoorzitter een stuk meer opletten dan vroeger, toch blijft er wat tijd over voor oude hobbies. Wie interrumpeert wie? Het interruptiedebat is niet alleen leuk om te volgen en een goede manier om een onderwerp uit te diepen, het zegt ook iets over de politieke verhoudingen. We zitten nu wel in 2015 dus weg met excelgrafiekjes en enter de Circos Visualizer:

Bam. Even letten op de kleurtjes: de oorsprong bepaalt de kleur. Toevallig is GroenLinks ook groen dus die drie links heb ik gepleegd. Het CDA is rood (ik kon dat zo gauw niet instellen) en die heeft mij dus geïnterrumpeerd. Een paar opvallende: SGP en 50+ interrumperen niet maar krijgen er wel een paar; het actiefst zijn CDA, GoPo, D66 en D66. CU en CDA gingen bovendien flink los op GoPo, zoals je aan de dikke lijnen kunt zien. Maar wie ging er niet los op GoPo. Geen interrupties is lekker rustig voor de spreker maar kan ook een gebrek aan aandacht betekenen; het overkwam PvdA, PvdD en GBG.

Al met al weer een mooie avond, zo algemeen beschouwd. Wat ik heb gezegd is op onze afdelingssite te zien. Hoe dat er dan allemaal uitzag is te zien op de webcast.

En wie weet maak ik ook weer eens wat tijd om hier te bloggen.

De uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen in Gouda is bekend. GroenLinks naar 2 zetels. Dat is balen, ook al was het gezien de landelijke trend niet onverwacht. Sterker nog, een jaar geleden toen ik me kandideerde in de afdeling voor het lijsttrekkersschap ging ik nog uit van mogelijk 1 zetel, op basis van de peilingen. Ik wilde ook in slechte tijden klaarstaan voor de partij. Anderen ook, het is jammer dat Rommy de Leeuw (nr 3) niet in de Raad komt, en we afscheid moeten nemen van ons kundige raadslid Mohamed Amessas (nr 4).

Het voelt wel als een onnodig verlies. Nieuwkomer Partij voor de Dieren haalt een zetel (zonder de kiesdrempel te halen, maar met een restzetel). Hun verhaal is gelijk aan wat wij al jaren vertellen én doen in het college. Hoe fijn het ook is dat er nog een duurzame partij bij komt in de Raad, we moeten de komende jaren nog zien hoe effectief dat geluid is als het zo versnipperd is. Corina Kerkmans heeft zich in de campagne bewezen als een deskundig kandidaat-raadslid die zich zeer goed staande wist te houden tussen de 12 andere lijsttrekkers, maar met een GroenLinkse zetel minder zal ze het extra goed moeten doen om resultaten te behalen.

De SP groeit naar 2 zetels, hoewel ik meer had verwacht. Met het verlies van de twee zetels PvdA krimpt het linkse deel van de Raad iets, maar met de zetel winst voor de ChristenUnie, ook een sociale en duurzame partij, blijft de linkerflank ongeveer gelijk. Dat geeft hoop, want juist op sociaal beleid staat ons veel te wachten en de partijen op links weten elkaar te vinden.

Opvallend is het verlies op rechts. De VVD incasseert een flinke klap en gaat van 5 naar 3. GoPo/GBG maakt dat iets goed met een zeteltje winst (zouden die gaan fuseren met zo’n beperkte opdracht van de kiezer?), maar Trots verdwijnt volledig (op 6 stemmen tekort schijnt) uit de Raad. Zelfs de zetel winst voor de SGP, ook nog rechts volgens Kieskompas, maakt dat niet goed. Sowieso scoort lokaal weer benedengemiddeld in Gouda: 24% waar 30% het gemiddelde in Nederland is. Gouda blijft toch een forenzenstad, of de landelijkelokale partijen doen het gewoon goed genoeg voor de kiezer.

En dan natuurlijk D66. Die hebben hun historische hoogtepunt van 6 zetels geëvenaard en zijn in één klap onbetwist de grootste partij. Een lust en een last, want behalve een mooie uitgangspositie voor een coalitie moeten ze die nog wel even bij elkaar zien te krijgen. In het versnipperde landschap met een erfenis van 4 jaar gebakkelei door sommige partijen is dat geen makkelijke taak. Ik wacht het even af. Met 2 zetels past enige terughoudendheid. Komende donderdag wordt de nieuwe Raad geïnstalleerd, met Hilde en mij als de nieuwe fractie. En de komende 4 jaar gaan we ons hoe dan ook weer sterk maken voor een groenere, socialere en tolerantere stad, vanuit de oppositie of toch coalitie.