Duizenden jaren, honderden religies

10 juli

De dag begon met schapen. En een geit. Op de parkeerplaats waar we werden afgezet stond een schapenhoeder met zijn kudde. Aan de andere kant staat Bethlehem University.

Vandaag was vooral touristisch-historisch-cultureel. De oude stad van Jeruzalem stond op het programma. Dat betekent een checkpoint passeren, en daarom was ik als excuusnederlander voorin gaan zitten zodat de soldaten niet zo zouden schrikken van allemaal Arabische hoofden. Het zwaaien met paspoorten was genoeg, en dat kwam goed uit want dit keer stond er een rijtje auto’s te wachten. Voor ons werd een auto teruggestuurd. Waar iedereen vroeger makkelijk heen en weer ging op de Westbank, naar Jeruzalem en naar Israel, is dat nu nauwelijks nog mogelijk.

  

In Jeruzalem gaat alles duizenden jaren terug. Overal vind je geschiedenis en religie. We hebben alle belangrijke heiligdommen bezocht: de Al Aqsa en Rotskoepel moskee, de Klaagmuur (met keppeltje, het meest religieuze dat ik ooit heb gedaan) en de Heilige Grafkerk waar Jezus was gekruisigd en begraven. Indrukwekkend allemaal. De sfeer in de stad, met typisch Arabische straatjes vol winkeltjes en mensen is erg gezellig. We hebben gegeten in een Armeens restaurant, wat onze gastvrouw leuk vond als Armeense toen ik dat bij thuiskomst vertelde. Haar grootvader is nog met haar van Turkije naar Bethlehem gelopen in de tijd van de genocide.

Het hele gebied is doordrenkt van religie. Dat gaat soms goed, soms niet. Vanuit de Palestijnen is de boodschap: wij willen in vrede leven, ongeacht religie. Veel Palestijnen willen ook een echte democratie, niet een staat gebaseerd op religie. Dat zullen ook veel Israeliers vinden, maar die hebben we nog weinig gesproken. Ook daar zitten fundamentalisten. Zo weigerde een orthodoxe jood de weg te wijzen naar de moskee voor een van onze groepsleden, omdat hij moslim was. Hij nam het volwassen op en kon vooral lachen om zoveel starheid. Maar het gebeurt wel.

Thuis ook weer veel gepraat over de situatie. Bij het zien van het programma van morgen reageerde de gastvrouw vrij fel. De discussie over verhoudingen tussen christenen en moslims vond ze niet nodig: dat was niet het probleem hier. Het probleem is de bezetting.