Michel en Linux

Over Linux…

Ik ken de achtergronden van Linux wel, en wil je
tips en ervaringen horen!

Sinds een paar jaar gebruik ik het besturingssysteem Linux. Een
besturingssysteem, ook wel Operating System of kortweg ‘OS’, zorgt
ervoor dat je ook echt iets kan doen met een computer. Het zorgt ervoor
dat je programma’s kan starten, en dat die programma’s je hardware
(printer, geluidskaart, enz) kunnen gebruiken. De bekendste
besturingssystemen die mensen thuis gebruiken zijn Microsoft Windows en
Apple MacOS. De wat oudere computergebruiker herinnert zich vast ook nog
wel MS-DOS van Microsoft. Op serversystemen draait vaak (een variant
van) Unix.

Wat achtergrond

In 1991 begon een Finse student, Linus Torvalds, met de ontwikkeling
van Linux. Hij wilde een Unix-achtig besturingssysteem, maar dat was
bijzonder duur. Dus ging hij zelf aan de slag. In tegenstelling tot de
OSen van Microsoft en Apple maakte hij de broncode van z’n project
openbaar. De broncode is wat de programmeurs schrijven, de opdrachten
die een programma uit moet voeren. Dit wordt dan ‘gecompileerd’, waarmee
het wordt omgezet naar iets waar een computer daadwerkelijk iets mee
kan. Dat betekent wel dat de broncode niet meer te zien is. Linus (en
anderen) wilden echter iedereen de mogelijkheid geven om zelf met hun
software aan de slag te gaan, en dit naar eigen smaak aan te passen. Dat
principe ligt nu nog aan de basis van Linux.

Nu is het probleem dat Linux in feite alleen de kern van het
besturingssysteem is, de ‘kernel’. Maar er is nog veel meer nodig: een
prompt om commando’s in te typen, en/of een grafische omgeving zodat je
met je muis programma’s kan starten. De programma’s daarvoor zijn
beschikbaar, maar: zoek het allemaal maar eens bij elkaar. Vandaar dat
er ‘distributies’ zijn. Dit zijn verzamelpakketten waarin alle software
zit die je nodig hebt. Omdat elke samensteller van een distributie de
vrijheid heeft eigen prioriteiten te stellen, is er een wild en daardoor
misschien niet altijd even overzichtelijk landschap ontstaan van
tientallen, of zelfs honderden distributies. Op deze pagina gaat het
vooral over de gebruikersvriendelijke distributies. De bekendste
namen op dit gebied zijn RedHat, Mandrake, SuSE, Xandros, Knoppix en
Linspire (voorheen Lin—s, voorheen LindowsOS).

De distributies variëren van uitgebreid naar klein, van
specifiek tot algemeen, van gratis tot duur. Voor de mainstream
distributies geldt vaak, dat een niet-ondersteunde versie
gratis gedownload kan worden, en er een uitgebreidere versie met
handleidingen en ondersteuning per e-mail en/of telefoon gekocht kan
worden voor enkele tientjes. Linux is dus niet per se gratis. Het is
&quotvrij”, wat wil zeggen dat de broncode van de meegeleverde
programma’s bekeken en aangepast kan worden, en dat kopiëren van de
CD’s meestal is toegestaan (ook voor de betaalde versies). Maar vrijwel
alle software die je normaal gesproken nodig hebt is legaal gratis te
downloaden – alleen moet je het bij problemen zelf uitzoeken. Je betaalt
dus voor de ondersteuning.

Ervaringen

Ik ben met Linux begonnen in 2001. In die tijd ging het me vooral om
een stabiel OS om een eigen mail en webserver te draaien. De keuze viel
toen op de RedHat distributie, die bekend stond (en staat) vanwege de
gemakkelijke installatie en grote hoeveelheid meegeleverde applicaties.
Ik experimenteerde ook nog een tijdje met RedHat op de desktop, maar
omdat ik snel daarna een iMac voor mezelf kocht hield dat al snel
op.

De distributie waarmee ik begon was RedHat 7.2, totdat de
ondersteuning daarvoor in 2003 stopte. RedHat keerde zich af van de
consumentenmarkt en liet dat verder over aan het Fedora project. Dat is
wat nu nog op deze server draait.

In 2003 ben ik op mijn iMac geswitcht. MacOS 9.2 ging eraf, en
Yellow Dog Linux (een speciaal voor Macs van RedHat 9 afgeleide distributie)
kwam erop. Omdat die toch het een en ander miste qua
gebruiksvriendelijkheid schakelde ik over naar Mandrake 9.1, die ik tot
september 2004 heb gebruikt. Aangezien Mandrake stopt met
officiele PPC versies en Yellow
Dog 4.0 wel erg lang op zich liet wachten ben ik overgestapt op Ubuntu, vanwege de orientatie op
GNOME (2.8, de meest recente versie)
en de grote keuze aan software.

In de tussentijd kocht mijn vriendin een eigen, tweedehands PC waarop
ik gelijk Linux zette. In navolging van mijn iMac kwam daar Mandrake op
te staan, versie 9.2. Deze werd in 2004 ge-upgrade naar
10.0. Verder installerde ik daarnaast Fedora Core 2. Uiteindelijk bleek
Mandrake toch iets teveel van het goede en Fedora ongebruikt. Met
Xandros OCE was eindelijk de goede linux gevonden voor mijn
vriendin.

Tips

In het kort, tips om te beginnen met Linux:

Het makkelijkste is via een “Live CD” zoals Knoppix,
MandrakeMove, SuSE Live eval of PCLinuxOS. Dat is een kwestie van
downloaden, op CD branden en opnieuw opstarten. Er wordt niets veranderd
aan je harde schijf. Nadeel is wel dat het iets langzamer is en je je
eigen instellingen niet of lastig kan opslaan.

Wil je Linux echt gaan installeren, begin dan met een makkelijke
distributie. De verschillen zijn vaak klein, maar kunnen wel uitmaken.
Voor allemaal geldt dat de installatiedisks gratis als ISO-bestand te
downloaden zijn (makkelijk te branden naar CD), maar dat je bij een
betaalde versie meer software krijgt (beh. Fedora). Ook verschilt de
standaard “Desktop Environment”, zeg maar hoe je
bureaublad en start menu werken, van distributie tot distributie. De
grote DEs zijn KDE en GNOME. Welke de beste is verschilt per
gebruiker, je kan ze het beste beiden proberen. KDE-programma’s doen
het natuurlijk ook gewoon onder GNOME.

Aanraders:

Mandrake, installeert makkelijk en heeft zeer veel software
beschikbaar. Instructies daarvoor staan op Easyurpmi. Mandrake komt
2x per jaar met een nieuwe versie, en is daardoor behoorlijk
up-to-date.
Mandrake is voornamelijk gericht op KDE. De downloadversie is zeer compleet.

SuSE, ook bekend vanwege de makkelijke installatie. Er is alleen een
ISO van de “Personal Edition” te downloaden. Deze is wat
beperkt. Een andere mogelijkheid is een FTP-installatie. Je download dan
een ISO waarop het installatieprogramma staat, en dat gaat de pakketten
downloaden die je wilt installeren. Dat kan daardoor vrij lang duren.
Gelukkig schijnt het ook mogelijk te zijn om de Personal Edition te
upgraden naar de FTP editie. SuSE staat ook bekend om de uitstekende
papieren handleiding bij de koop-versie (Pro).
SuSE is voornamelijk gericht op KDE, hoewel moederbedrijf Novell ook
eigenaar is van Ximian, een GNOME-gericht bedrijf. De invloed daarvan is
vooralsnog beperkt.

Xandros is een op Debian gebaseerde distributie die Linux makkelijk
probeert te maken. En dat lukt ze best goed. Er is een gratis “Open
Circulation Edition” die via BitTorrent te downloaden is. Je kan
ook betalen voor een uitgebreidere versie met o.a. CrossOver Office,
waarmee je veel MS Windows programma’s onder Linux kan draaien. Xandros
OCE is vrij beperkt qua software (1 installatie CD, de andere genoemde
distros minstens 3), maar je hoeft dan niet meer te kiezen tussen 4
browsers en 8 e-mail programma’s. De standaardlook is opgeruimd en
overzichtelijk, zoals MS Windows.
Xandros gebruikt een zwaar aangepaste versie van KDE. Deze distributie
is vooral handig voor het dagelijkse werk, maar niet echt handig voor
wie veel software wil proberen en installeren.

Fedora is de opvolger van de gratis download versies van RedHat. Als
enige in dit rijtje ook niet in de winkel te koop in een mooie doos met
extra’s. Voordeel is het RedHat verleden, waardoor veel documentatie op
het internet te vinden is. Men houdt van tempo met 3 releases per jaar,
maar is daardoor wel het meest up to date qua software. Heel veel
software beschikbaar, maar voor MP3-ondersteuning moet je, in verband
met patentenkwesties, extra software installeren van buiten Fedora.
Fedora (Core) is van oudsher sterk op GNOME georienteerd. Qua
configureren is het ietsje lastiger dan Mandrake of SuSE, en zal je
eerder de commandline nodig hebben.

Ubuntu is een rijzende ster
in distributieland. In oktober kwam WartyWarthog uit, de eerste stabiele
versie, beschikbaar voor de Intel (x86), PowerPC (Mac) en AMD64
architecturen. Ubuntu, een Afrikaans woord voor “medemenselijkheid”, zal
altijd gratis zijn beloven de makers. De releases vallen samen met die
van GNOME en vormen dus de beste
manier om de laatste GNOME te proberen. Ook hier zorgen patentkwesties
voor wat extra handelingen om MP3 en dergelijke te kunnen afspelen.
Verder is de filosofie dat alles zo zou moeten werken, zonder
gebruik van de terminal.
Ubuntu is zeer sterk
GNOME-georienteerd. KDE doet het wel, maar wordt niet ondersteund. Ook
opvallend: slechts 1 installatie CD met alles wat je nodig hebt. De
overige software, zo’n 13.000 pakketten, kan je via internet installeren
via APT. Ook leuk: je kan gedrukte CDs bestellen, die gratis worden
toegestuurd. Niks downloaden!